top of page
Zoeken

De basisbehoefte van een kind bevredigen om problematisch gedrag tegen te gaan.

Bijgewerkt op: 29 aug 2023

Volgens het boek van Peer van der Helm (Helm v. d., 2020) zorgt een positief leefklimaat voor het creëren van ruimte van verwerking en herstel bij het kind. Vanaf het begin hebben wij dan ook besloten om te werken aan een positief leefklimaat voor iedereen die hier in huis woont.


Je vraagt je misschien wel af hoe. Wij hebben ons gefocust op de 3 pijlers van de zelfdeterminatie theorie van Ryan en Deci.

Deze theorie gelooft dat er 3 pijlers zijn. Deze 3 pijlers zijn de psychologische basisbehoeftes van een mens. Door deze basisbehoefte te bevredigen zorg je ervoor dat kinderen, maar ook (jeugdige intrinsieke motivatie ontwikkelen om hun problematisch gedrag te verminderen. Doordat er voldaan wordt aan iemands basisbehoefte kan deze persoon vervolgens cognitieve, sociale, emotionele en persoonlijkheidsgroei ervaren. Deze groei heeft een persoon nodig om zijn/haar problematisch gedrag te verminderen.

Ook focussen we op punten die de methodiek 'wij van het gezinshuis' en 'herstelgericht werken' aanbevelen.


De drie psychologische basisbehoeften zijn:


Autonomie

Voor een kind/jeugdige is het belangrijk om de ruimte te krijgen zelfstandig dingen te ondernemen en keuzes te maken. Het gevoel van onafhankelijkheid te ervaren en om op de wereld te kunnen reageren zoals bij het kind/jeugdige past. Voelt het kind/jeugdige frustratie, omdat deze behoefte niet wordt bevredigd, dan is volgens deze theorie vaak te veel extrinsieke motivatie de oorzaak van onvrede. Als het kind/jeugdige extrinsiek gemotiveerd is, vertoond het continue gedrag dat anderen verwachten. Dit heeft een negatief effect op de persoonlijkheidsontwikkeling van het kind/jeugdige. Met als gevolg dat het grensoverschrijdend gedrag blijft vertonen wanneer de frustraties te hoog zijn.

Ook de methodiek wij van het gezinshuis benadrukt hoe belangrijk het benadrukken van eigenheid en het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling is. Dit doen wij bijvoorbeeld door het kind /jeugdige dingen uit te laten kiezen of te laten doen wat hem/haar uniek maakt, het de ruimte te geven zelf keuzes te maken met betrekking tot bijvoorbeeld het nemen van rustmomenten of hoe te werken aan gezinsdoelen.


Verbondenheid

Een kind/(jong) volwassenen heeft behoefte aan relationele verbondenheid. Deze relaties moeten positief, betekenisvol en diepgaand zijn. Het kind/jeugdige moet zich geliefd en verzorgd voelen en de mogelijkheid krijgt om ook voor anderen te zorgen. Een tekort aan deze basisbehoefte zorgt voor een stagnatie in de sociale-en emotionele ontwikkeling. Er is sprake van sociaal-en emotionele ontwikkelingsachterstand als een persoon weinig beheersing over zijn/haar impulsen heeft. Zo kan iemand last hebben van huilbuien, woedeaanvallen, veel schreeuwen. Iets wat wij hier thuis regelmatig meemaken.

Erg moeilijk gedrag dat vraagt om een juiste aanpak en heel veel geduld.


Om de sociaal-emotionele achterstanden bij een kind / jeugdige te verminderen zetten wij daarom de methodiek 'herstelgericht werken' in. Herstelgericht werken focust tijdens het herstelgesprek op het loskoppelen van het gedrag dat het kind /jeugdige vertoond en het kind/(jong) volwassenen als persoon zelf. Zo wordt er niet gezegd: ‘wat ben jij een schreeuwlelijk’ maar ‘ik vind het erg vervelend als je zo schreeuwt.’


Vervolgens wordt er samen met het kind/jeugdige achterhaald wat de oorzaak is van het geschreeuw. Door de oorzaak te vinden kan er gewerkt worden aan een stukje heling. Hoe gezonder een kind/ jeugdige, hoe meer het in staat is om te kunnen inleven wat voor effect het gedrag op een ander heeft. En naar het eigen aandeel in het conflict. Dit maakt dat conflicten beter opgelost kunnen worden. Wat weer leidt tot diepgaandere relaties.


Competentie

Elk kind/jeugdige beschikt over competenties. Deze competenties worden vergroot als een kind/jeugdige de gelegenheid krijgt om deze te ontwikkelen. Op het moment dat een kind/jeugdige zich competent voelt, voelt het zich zelfverzekerd en belangrijk. Als het bekwaamheidsgevoel afneemt, dan is een kind/jeugdige meer intrinsiek gemotiveerd om te blijven werken aan het ontwikkelen van de competenties. Te gemakkelijke of te moeilijke competenties kunnen leiden tot frustratie. Dit heeft invloed op zowel de cognitieve, sociale, emotionele en persoonlijke ontwikkeling van het kind/jeugdige. Met als gevolg dat het problematisch gedrag niet afneemt. Het is dus belangrijk dat de uitdagingen optimaal afgestemd zijn op de capaciteiten van het kind/jeugdige.


De methodiek wij van het gezinshuis geeft ook hier weer enkele handvaten hoe op deze basisbehoefte ingespeeld kan worden. Denk dan aan het kind/jeugdige een (huishoudelijke) taak geven die het beheerst, maar waar het nog in kan groeien. Of het kind /jeugdige een taak te geven waar het goed in is, bij het voorbereiden van een uitje of vakantie. Tevens raadt de methodiek het ook aan om samen met het kind/jeugdige een feedback/evaluatiegesprek te hebben. Op deze manier is de gezinshuisouder continue op de hoogte of het kind/(jong) volwassenen zich competent genoeg voelt. Dit doen wij regelmatig. En ik moet eerlijk zeggen dat het heel erg helpt.


Het klinkt allemaal heel simpel wat ik hier beschrijf, maar dat is het natuurlijk verre van. Het kost heel veel tijd en energie om een kind/(jong)volwassenen te begrijpen en begeleiden/opvoeden. Daarnaast spelen bijvoorbeeld: trauma's, gewoontes e.d. ook nog een rol. Echter geloof ik wel dat het de investering waard is. Waarschijnlijk zul je nooit het perfecte leefklimaat creëren in je huis, maar al zijn het enkele momenten, dagen of zelfs maanden. Wees trots op jezelf dat je dat al voor elkaar gekregen hebt. Want het feit dat deze er zijn betekent dat er groei heeft plaatsgevonden/plaatsvindt.



Bronnen

https://www.hsleiden.nl/binaries/content/assets/hsl/lectoraten/residentiele-jeugdzorg/publicaties/probleemgedrag-is-vaak-te-begrijpen-.pdf

Boek: Self-determination theory Ryan & Deci

Peer van der Helm: leefklimaat voor jeugd en volwassenen

Opmerkingen

bottom of page