5 verklaringen voor een burn-out

De belangstelling voor burn-out is vanaf het begin meer praktisch dan wetenschappelijk van aard geweest. Burn-out is immers ontdekt in de praktijk en niet in de studeerkamer. Door de technologische veranderingen werken steeds minder mensen met hun handen en meer met hun hoofd/ hart. Er heeft dus een shift plaatsgevonden van fysieke belasting naar mentale/emotionele belasting. Echter zien we niet veel vooruitgang op het gebied van het preventief behandelen van een burn-out. Hieronder dan ook 5 verklaringen voor een burn-out, als graadmeter om te voorkomen dat je in een burn-out terechtkomt.

1. Het dragen van een dubbele pet/ rol.

In de eerste plaats is er gewezen op de rol van maatschappelijke factoren en die van de organisatie. Sommige mensen vervullen functies met een dubbele rol. Deze dubbele maatschappelijke opdracht kan zich uiten in rolconflicten. Er moet namelijk een dubbele pet gedragen worden. Dit bevorderd het ontstaan van een burn-out.

Denk bijvoorbeeld aan een leerkracht die, zowel het kind lessen leert, opvoed, maar ook vaak moet begeleiden met psychische problemen.

2. Werk-en organisatiegebonden factoren

Sommige burn-out bij werknemers hebben te maken met de wijze waarop de organisatie functioneert. Zoals we al eerder zagen, kunnen allerlei werk-en organisatiegebonden factoren tot burn-out leiden. Hoge werkdruk, gebrek aan sociale steun, en gebrek aan regelruimte en feedback.

3. Verwachtingspatroon dat mensen hebben ten aanzien van het werk.

Meer in het bijzonder gaat het om de discrepantie tussen hoge idealen en verwachtingen enerzijds en de rauwe werkelijkheid anderzijds. Burn-out wordt gezien een intrapsychische proces van geleidelijke desillusie, waarbij aanvankelijk enthousiasme langzaam maar zeker plaats maakt voor frustratie om ten slotte in onverschilligheid en apathie te eindigen.

Denk bijvoorbeeld aan een idealistische die beetje bij beetje zijn enthousiasme verliest, omdat deze het gevoel heeft dat het water naar de zee aan het dragen is.

4. Emotionele overbelasting door intensief contact met cliënten

De emotionele overbelasting die ontstaat door intensief contact met cliënten, patiënten, leerlingen enzovoort, aan de basis van het burn-outproces ligt. ( De werknemer geeft vaak meer aan de client dan dat het terugkrijgt. Er is een gebrek aan wederkerigheid/reciprociteit) Deze belasting leidt achtereenvolgens tot emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke bekwaamheid, althans indien er niet goed om wordt gegaan met de belasting. In deze visie wordt depersonalisatie gezien als inadequate manier om het hoofd te bieden aan gevoelens van chronische vermoeidheid, namelijk door zich psychisch terug te trekken uit de relatie met de andere. Met als gevolg dat de beroepsmatige succes afneemt. Waardoor een persoon aan zijn/ haar competentie gaat twijfelen.

5. Negatieve uitwisselingsrelatie met collega's binnen het team of ten opzichte van een organisatie

Een werknemer kan het gevoel hebben dat deze zich uit het naad werkt, maar hier niets voor terugkrijgt. Of dat het de enige werknemer is die zijn/haar best doet. Naast een burn-out leidt een dergelijke negatieve uitwisselingsrelatie met het team en/of de organisatie ook tot allerlei vormen van mentale en/of fysieke terugtrekking, zoals het uit de weg gaan van collega's, verminderde betrokkenheid bij het team en de organisatie, de intentie de organisatie te verlaten en veel ziekte verzuim. Dergelijke terugtrekgedrag is vanuit uitwisseling perspectief te zien als een poging om de balans tussen geven en nemen met het team en de organisatie te herstellen.